قاطع بودن به چه معناست؟

قاطع بودن به چه معناست؟

در واقع در طول زندگی ما، دائما نیازهای جدیدی وجود دارد و ماموریت ما این است که با رسیدگی به آنها به رضایت درونی برسیم.

با این وجود، نیازهای ما باید به روشی سالم و قابل قبول از نظر اجتماعی و در صورت عدم وجود هرگونه تعارض داخلی برطرف شود که اغلب می تواند چالش برانگیز نیز باشد. در همین راستا مهارت قاطعیت می تواند نقش مهمی را در زندگی ایفا کند.
قاطعیت یا واژه عامیانه ی آن (رک بودن) یعنی گرفتن حق خود و دیگران به شیوه ای مسالمت آمیز و در فضای مثبت بدون اینکه هیچ نوع خشونت یا پرخاشگری انجام بگیرد. افراد قاطع بدون ناراحت کردن دیگران و یا اینکه خودشان ناراحت شوند به هدف خودشان می رسند.
کسانی که قاطع نیستند همیشه سعی می کنند تا به بهترین نحو ممکن دیگران را خوشنود سازند در حالی که حقوق خود را نادیده گرفته یا نیاز هایشان را قربانی دیگران می کنند. این افراد به منظور جلوگیری از نادیده گرفته شدن، رفتار خوب از خود نشان می دهند تا دوستان خود را خوشنود سازند. اما فقط باعث می شوند اعتماد به نفس خود را از دست بدهند.

قاطعیت موهبتى مرموز و عجیب نیست، که برخى از آن برخوردار و برخى از آن بى بهره باشند، بلکه مجموعه اى از مهارت هاست که هر کسى از راه تمرین مى تواند به آن دست یابد. مهیج ترین جنبه قاطعیت آن است که پس از کسب این مهارت، ناگهان متوجه مى شوید مى توانید بدون هرگونه احساس گناهى «نه» بگویید. خواسته هاى خود را به طور مستقیم مطرح کنید، و راحت تر با دیگران ارتباط برقرار سازید. از همه مهم تر آنکه اعتماد به نفس را به شدت بالا مى برد.

قاطعیت با افزایش برابرى در روابط میان افراد، این امکان را براى فرد فراهم مى کند با رعایت منافع خود روى پاى خویش بایستد و بدون اضطراب و تشویش بى مورد به راحتى احساسات صادقانه خود را ابراز کند و حق و حقوق شخصى خود را بدون انکار حق دیگران مطالبه کند.
داشتن رفتار قاطعانه نيازمند برخورداری مجموعه ای از مهارت هاست. مهارت های مختلفی که هر کدام از ما در برخورد با عده ای آنها را بهتر و در برخورد با گروه ديگر ضعيف تر به نمايش می گذاريم. مهارت هايي از جمله بيان احساس مثبت به ديگران، بيان احساس منفی به ديگران، رد کردن درخواست غيرمنطقی ديگران، بيان خواسته های خود به ديگران، ابراز نظر در جمع.

چگونه رفتار قاطعانه همراه با همدلی را در خود تقويت کنيم؟

يکی از کليدهای موثر در رفتار جرات مند اين است که بتوانيد بدون آنکه احساس منفی در وجودتان شکل گيرد به خواسته های غير منطقی ديگران « نه » بگوييد.
رفتار قاطعانه یا مهارت جرات ورزی به رفتاری اطلاق می شود که بهترین فرصت را برای دستیابی به اهداف مطلوب فرد فراهم کند وعلاوه برکسب احترام به خود به دیگران نیز احترام گذارد.

در بین تمامی الگوهای رفتاری این نوع رفتار نیازمند بیشترین مهارت و تلاش است، زیرا برخلاف سایر رویکردهای رفتاری مثل صحبت کردن همراه با خشونت، رفتار منفعلانه و… که معمولا از روی عادت انجام می شوند در این شیوه باید قبل از صحبت کردن فکر کنیم.

مسئولیت پذیری در رفتار قاطعانه

رفتار قاطعانه بر این اصل استوار است که هر فردی مسئول اعمال و رفتارهای خود می باشد.

بهانه، اظهار تاسف و یا سرزنش دیگران در این شیوه ی رفتاری جایی ندارد.

فردی با رفتار قاطعانه آنچه را که اتفاق افتاده می پذیرد و بر چیزی که در حال حاضر باید انجام شود تمرکز می کند.

گوش دادن فعالانه

افرادی که رفتار قاطعانه دارند در عین حال که نظر خود را به طور کامل و صریح بیان می کنند، مایلند به تمام صحبت های فرد مقابل گوش داده و قبل از اظهار نظر در مورد دیدگاه او آن را به طور کامل درک کنند. درواقع رفتار قاطعانه امکان گفتگوی دو طرفه را فراهم می کند.

صداقت

یک فرد قاطع آنچه را که واقعا در ذهن دارد بیان می کند و این کار را با احترام به دیگرن و محترم شمردن نظر آن ها انجام می دهد.

اعتماد به نفس در زبان بدن و لحن و صدا

یک فرد قاطع در صورت نیاز صدایی قوی و مطئمن دارد. وضعیت بدن او و حرکات سر و دست و همچنین حالات صورتش تاییدکننده و تقویت کننده ی پیام اوست.

او موقع حرف زدن سرزنده و بانشاط به نظر می رسد و پیام های غیرکلامی اش نیز مناسب، مثبت و همراه با هیجان است.

در روابط خود حد و مرز تعیین کنید

افرادی که قاطع نیستند روابط باز دارند، روابطی که هر کسی اجازه دارد در آن به حریم شان تجاوز کند. اما افراد قاطع از حریم خود در روابط حفاظت می‌کنند و حد و مرزهایی برای خود و دیگران در روابط‌شان تعیین می‌کنند. به عنوان مثال، در جایی که لازم باشد « نه » می‌گویند، زمانی که مشغله دارند یا می‌خواهند استراحت کنند، خود را وقف دیگران نمی‌کنند، احترام دیدن را حق خود می‌دانند و هم در رفتار و هم در گفتار آن را از دیگران طلب می‌کنند، به دیگران احترام می‌گذارند و… .

ویژگی‌های فرد قاطع

_بی‌احترامی نمی‌کنند و بی‌احترامی را نمی‌پذیرند.
_از اینکه به راحتی “نه” بگویند، احساس گناه نمی‌کنند.
_ حرفشان، حرف هست.

عدم قاطعیت یعنی چه؟

عدم قاطعیت یعنی رفتاری که در آن انسان احساسات، افکار، نیازها و عقاید خود را با دیگران در میان نمی گذارد و ضمنا نمی تواند برای رسیدن به خواسته های خود طبق تصمیمات و رهبری های درونی خودش عمل کند.
آدم های بی تفاوت آگاهانه سعی می کنند از درگیری اجتناب کنند، حتی اگر نتیجه آن رنج بردن خودشان باشد. به جای عمل کردن عکس العمل نشان می دهند. بیشتر وقت و انرژی شان را به جای صرف کردن برای ایجاد ارتباط و عمل شخصی صرف پاسخ دادن به گفته ها و اعمال دیگران می کنند. آنها اغلب خواسته های خود را تابع خواسته های دیگران قرار می دهند و به این ترتیب مردم از آنها سوء استفاده می کنند. مثلا برایشان تصمیم می گیرند، سهم آنها را در رابطه انکار می کنند، یا به آنها کار بیشتری رجوع می کنند. زمینه بیشتر این گونه رفتارها عامل ترس است.

ترس از باختن در درگیری ها، نیاز به آبروداری، ترس از روبه رو شدن با عدم قبول یا عدم توافق دیگران.

احتیاج به مورد محبت قرار گرفتن و به هر قیمتی مورد قبول بودن.

ترس از طرد شدن یا مورد بی محلی قرار گرفتن یا رو به رو شدن با عدم اهمیت دیگران به اندیشه ها و عقاید خود.

ترس از دست دادن کنترل مثل بداخلاقی یا یکباره جوش آوردن.

رفتار قاطعانه به معنای داشتن مهارت ابراز هیجانات، عواطف و خواسته‌هاست به گونه‌ای که منجر به آسیب زدن به دیگری نشود. اغلب ترس از طرد شدن و از دست دادن دیگران مانع از بیان خواسته‌ها و ابراز هیجانات می‌شود. گاهی این ترس آن قدر شدید می‌شود که در بسیاری از موقعیت‌ها کارها و رفتارهایی انجام می‌دهید که تنها به خاطر راضی نگه داشتن دیگران خواهد بود.

چرا باید قاطع باشیم؟

هر رفتاری که از شما سر می‌زند علاوه بر واکنشی که در دیگران بر می‌انگیزاند، تصویری نو از خود در ذهنتان نیز رقم می‌زند. مهم‌ترین اثر قاطعیت، تصویری است که از خودتان در ذهن می‌سازید. هر چه رفتارها روشن و مبتنی بر تصمیم گیری‌های راسخ شما باشد و حس آزادی در بیان خواسته‌ها داشته باشید؛ تصویری که از خود می‌سازید نیز قدرتمندانه و معتمد به نفس خواهد بود.

در صورتی که به یادگیری مطالب بیشتر در حوزه توسعه فردی و ارتباطات علاقه دارید پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌های بخش توسعه فردی رو مطالعه و صفحه اینستاگرام پنجره چهارم زندگی رو دنبال کنید تا هرروز باهم نکات و تکنیک‌های جدیدی رو یاد بگیریم و محصول حد و مرز ارتباطی رو هم حتما نگاه کنید.

گردآورنده نگین احمدی